Collection: Howard Coles

Wedi ei eni yng Nghaerdydd aeth Howard Coles ymlaen i astudio celf yng Ngholeg Celf Caerdydd, gan dorri ei astudiaethau am gyfnod o Wasanaeth Cenedlaethol gyda'r Llynges Brenhinol. Yn ystod gyrfa yn canolbwyntio ar addysg treuliodd gyfnod yn byw yn Singapore, yn dysgu yn Ysgol Ramadeg Alexander. Yma y dechreuodd ymddiddori mewn torluniau pren Malay gyda'u delweddau syml yn gallu cyfleu ystum a theimlad. Ar ôl dychwelyd i'r DU bu'n dysgu yn Ysgol Gyfun Rufford yn Kirby ar Benrhyn Cilgwri cyn dod yn Bennaeth Celf a Dylunio ym Mhrifysgol Hope Lerpwl.

I Howard nid yw paentio yn fater o ddal drych i'r tirlun neu ymgeisio rhyw fath o gyfieithiad llythrennol o'r ffordd y mae'n ymddangos. Yr hyn sy'n symbylu ei egni, techneg, sgiliau a phrosesau meddwl yw ei adweithiau cychwynnol i rywbeth a welir yn unigryw am y tro cyntaf. O'r dechrau un, ei nod yw gweld rhywbeth gwahanol yn y cyfarwydd a bod y profiad newydd yna yn un mor gryf fel y bydd yn tanio ymateb creadigol.

Er y gellid rhannu'r bwriad yna gyda ffotograffiaeth, mae'r ddau ffurf ar gelfyddyd yn gofyn am ffordd o feddwl hollol wahanol. Mae cyffredinedd yn yr 'edrych' - gyda'r llygad a thrwy lens y camera – ond yr hyn sy’n gwahaniaethu’r artist yw'r 'gweld'. Nid hanfod ei ddull yw creu ymateb sy’n ddrych ond ei allu i dreiddio i wir sylwedd rhywbeth, i arsyllu yn hytrach na’r derbyniad parod fod y tirlun yn bodoli fel pwnc gwych i greu darlun.

Mae cnewyllyn y syniad yn bodoli yn y pwynt arsyllu yma. Fel rheol, nid yw’r cyfeiriad y bydd yn arwain yn dod yn eglur tan ymhell i mewn i’r paentiad lle mae cyfuniad o liw ac ystum yn gallu arwain i nifer o wahanol gyfeiriadau, rhai y mae Howard, ar y cyfan, yn hapus i’w dilyn. Os nad yw'r paentiad yn taflu rhyw elfen o 'syndod' yn ei ddatblygiad mae'n tueddu i gael amheuon, tysteb i’w ymateb emosiynol, o'r 'gweld' cychwynnol i'r gwaith gorffenedig.

I Howard “mae’r tirwedd yn gyfuniad cymhleth o’r tir ei hun yn ogystal a digwyddiadau byrhoedlog a ysgogwyd gan awyrgylch ac emosiwn. Mae ymwybyddiaeth o'r graddau mae cynnwrf cataclysmig y gorffennol wedi siapio tirlun arfordirol Cymru yn aml yn pennu'r weithred gorfforol o gyflawni’r paent i’r canfas.

Cyfleu’r byrhoedledd hwn yw rhan anodd yr hafaliad – mae elfennau ffisegol craig a symudiad yn ddibynnol ar sgiliau oes ddysgwyd yn cerflunio a chreu printiadau a'u haddasiad o liw ac ystum. Mae'r ymateb emosiynol a ddaw yn sgil golau ac awyrgylch yn rhywbeth sy'n ddwfn ac yn breifat yn yr enaid. Dyma sy'n galw am rywbeth o'r tu mewn cymaint ag am arbrofi gyda phalet a brwsh. Dim ond pan fydd yr holl elfennau hyn yn cael eu tynnu ynghyd bydd gonestrwydd artistig y paentiad, yn ogystal a’r artist, wedi'i gynnal.”

Bu farw Howard yn Rhagfyr 2024

Born in Cardiff Howard Coles studied art at Cardiff College of Art, breaking his studies for a period of National Service in the Royal Navy. During a career concentrated on education he spent time living in Singapore, teaching at the Alexander Grammar School. It was here that he became interested in Malay woodcuts with their pared down images that were able to convey gesture and feeling. On returning to the UK he taught at Rufford Comprehensive in Kirby, on the Wirral before becoming Head of Art and Design at Hope University Liverpool.

For Howard painting is not about holding a mirror to the landscape or attempting some literal translation of the way it appears. What galvanises his energies, technique, skill and thought processes are his initial reactions to something seen uniquely for the first time. From the outset his aim is to see something different in the familiar and be so fired by that new experience that it elicits a creative response.

While that intent might be shared with photography, the two art forms require two entirely separate mind-sets. There is commonality in the ‘looking’ - both with the eye and through the cameral lens – but what sets the artist apart is the ‘seeing’. His is not a mirror image approach but an ability to penetrate to the real substance of the subject, to stare rather than a glancing acceptance that the landscape exists as wonderful picture making subject matter.

The germ of the idea exists in this staring point. What direction it will lead is not likely to be clarified until well into the painting where a combination of colour and gesture can take it to a number of different conclusions, which Howard says that in the main, he is happy to go along with. If the painting doesn’t throw up some element of ‘surprise’ in its progress he tends to gets suspicious, testifying to his emotional response from the initial ‘seeing’ through to the finished work.

For Howard “landscape is that complicated forging of the substance of the land itself together with transient events wrought by atmosphere and emotion. An awareness of the extent of how past cataclysmic upheavals have shaped the coastal landscape of Wales will often determine the physical act of committing paint to canvas.

Conveying this transience is the difficult part of the equation - the physical elements of rock and movement rely on skills honed through sculpture and printmaking, and their conversion of colour and gesture. The emotional response brought about by light and atmosphere is something that lies deep and private within the psyche. This calls for something from within as much as for experiment with palette and brush. It is not until all these elements are brought together that the artistic integrity of the painting, as well as the artist, has been maintained.”

Howard passed away in December 2024.