Collection: Teresa Jones

"Fy enw yw Teresa Jones, yn enedigol o Waunfawr, Arfon.
Mae gen i ddiddordeb mewn celf erioed, ond pan yn hanner cant, daeth y cyfle i astudio fel myfyriwr hŷn yng Ngholeg Menai a graddio oddi yno gyda rhagorieth mewn celf a dylunio.
Mae’r Gymraeg gyda’r hynaf o ieithoedd y byd a bu sawl ymgais dros y canrifoedd i’w dilorni a’i dileu. Erbyn heddiw, me hi wedi ei rhoi ar restr ieithoedd mewn perygl.
Mae llawer o draddodiadau’r Cymry wedi hen farw o’r tir a chredaf bod y Gymraeg yn y sefyllfa mwya’ bregus yn ei hanes, ac mai edau frau iawn sydd yn ei dal gyda’i gilydd.
Mae rhan helaeth o fy ngwaith yn ymwneud a Chymru, ei hiaith a’i llenyddiaeth, ei thraddodiadau a’i thir a’i phobl ac mae’n hanfodol bwysig i mi fel artist a chenedlaetholwraig i ymdrin a’r pethau hyn drwy gyfrwng fy nghelf. Yn aml iawn daw ysbrydoliaeth o farddoniaeth; teimlaf fy mod yn hiraethu ac yn galaru am golled canrifoedd ond bod eto obaith ar y gorwel.
Nid wyf yn cyfyngu fy hun i unrhyw gyfrwng penodol ac yn hyblyg yn fy newis o ddefnyddiau."

"Welsh is amongst the oldest languages spoken today. It is in a position of vulnerability and has been put on the list of endangered languages. My work relates to Cymru, her language, culture, literature and history of her people and, more often than not, inspiration comes from poetry. I do not constrict myself to the use of any particular medium, but most of my work is done on recycled paper from shoe boxes and clothes wrapping due to my concern about climate change."

‘In Memoriam’  (23.03.25 - 05.05.25)

Teyrnged i’n hynafiaid ydi ‘In Memoriam’, cydnabyddiaeth o ddygnwch a dyfalbarhad y werin dlawd am warchod y Gymraeg a gwerthoedd ein cenedl yn wyneb gorthrwm a chaledi.
I bob un a wrthododd godi ei gap i’r ‘meistr’, i bob plentyn fu’n gwisgo pren y gorthrwm ac a ddioddefodd flas y ‘welsh stick’ ar draws cledr ei law am siarad iaith ei fam. Am Frad y Llyfrau Gleision, i’r tlodion uniaith fu’n byw yn ‘Barn 1 and Barn 2 in garden’ yng nghyfrifiad 1841 heb ddim ond eu ffydd, eu gobaith a’u cariad i’w cynnal, am y dagrau hallt fu’n llosgi gruddiau ac am fil o gamweddau eraill yn eu herbyn. 
Mae’n rhaid cyfaddef bod ambell ddeigryn wedi ei golli wrth ymchwilio i greu ‘In Memoriam’ ac mae’n nhw’n gymysg hefo’r inc mewn rhai darnau ond yn ddim i’w gymharu â dagrau mam pan alltudiwyd ei phlentyn i Dir Van Diemen am ddwyn crwyn tatws o gegin y ‘meistr’ i arbed ei deulu rhag llwgfa.
“Iaith yr encil yw’r Gymraeg mwyach, iaith lleiafrif sydd eto’n lleihau.” Mae darlith Tynged Yr Iaith Saunders Lewis yn llawer nes at yr asgwrn heddiw nag yr oedd hi yn 1962. Gydag S4C a Radio Cymru yn darlledu ac yn hybu bratiaith gan amharchu a sarhau aberth ein hynafiaid i warchod ein hiaith, mae damcaniaeth Saunders o ‘farwolaeth barchus ac esmwyth ac angladd ddialar i’r Gymraeg’ yn prysur dod yn wirionedd.

‘IN MEMORIAM’ is a tribute to our ancestors, namely – Y Werin Dlawd.
An acknowledgement of their endurance and persistence in safeguarding the Welsh language and the traditions of our nation in the face of oppression and indignity.
To all that refused to tip their caps to the ‘master’, to every child that bore the shame of the ‘Welsh not’ around their neck and tasted ‘the Welsh stick’ across the palms of their hands for speaking their mother tongue; for the treachery of ‘Y Llyfrau Gleision’ (The Blue Books); for the monoglot Welsh speakers that lived in ‘Barn 1 and Barn 2 in garden’ in the 1841 census with nothing but their love, their faith and their hope to sustain them; for the tears that burnt their cheeks and a thousand other wrongs done against them.
I must confess that several tears were lost when researching to create ‘In Memoriam’, but they are nothing compared to a mother’s tears when her young son was deported to Van Diemens Land for stealing potato peelings from the ‘masters’ kitchen to avoid his family starving.
“Welsh in Wales is now a language in retreat, the language of minority, and that a decreasing minority”.
Saunders Lewis’ lecture on the fate of the language is closer to the bone today than it was in 1962; with S4C and Radio Cymru constantly broadcasting Welsh slang, Saunders’ prediction of “a smooth and respectful death and a mourn less funeral for the Welsh language” is fast becoming a reality.